- μέγεθος γραμματοσειράς μείωση του μεγέθους γραμματοσειράς αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
- Εκτύπωση
Χρήστος Δελιδάκης
H πολυκυτταρικότητα στηρίζεται στη διακυτταρική σηματοδότηση για το σωστό καθορισμό της μοίρας των κυττάρων και την ομοιόσταση των ιστών. Μελετάμε την κυτταρική συμπεριφορά στο πλαίσιο αναπτυσσόμενων ζωικών ιστών και προσπαθούμε να κατανοήσουμε πώς εξωτερικά σήματα συνομιλούν με ενδογενείς κυτταρικές διεργασίες, κυρίως τη μεταγραφή. Εσταιζόμαστε σε: (α) τη μεταγραφική ρύθμιση της νευρικής ανάπτυξης και (β) το μηχανισμό ενεργοποίησης του υποδοχέα Notch από τους προσδέτες του. Το βασικό μας σύστημα-μοντέλο είναι η Drosophila melanogaster.
Οι μεταγραφικοί παράγοντες bHLH παίζουν πρωταρχικό ρόλο στον καθορισμό των νευρικών προδρόμων. Μελετάμε bHLH πρωτεΐνες δύο οικογενειών: αυτής των προνευρικών ενεργοποιητών και αυτής των Orange (ή αλλιώς HES) καταστολέων. Παρόλο που αυτές οι δύο οικογένειες αναγνωρίζουν διαφορετικές θέσες-στόχους στο DNA, συνήθως ρυθμίζουν τους ίδιους ενισχυτές. Χαρακτηρίσαμε ένα μηχανισμό δράσης που εξηγεί αυτή την παρατήρηση: οι bHLH - Orange καταστολείς της κατηγορίας Ε(spl) μπορούν να στρατολογηθούν σε ενισχυτές-στόχους μέσω πρωτεΪνικών αλληλεπιδράσεων με τους προνευρικούς ενεργοποιητές Da και Sc. Πρόσφατα στρέψαμε την προσοχή μας σε μιαν άλλη bHLH- Orange πρωτεΐνη, την Hey, η οποία συμμετέχει σε μια διαφορετική διαδικασία, την διαφοροποίηση των νεογέννητων νευρώνων.
Τόσο το γονίδιο Hey όσο και τα επτά γονίδια E (spl) είναι μεταγραφικοί στόχοι του μονοπατιού Notch, το καθένα στο αντίστοιχο βιολογικό περιεχόμενο που αναφέρθηκε παραπάνω. Μελετάμε πώς η σηματοδότηση Notch χρησιμοποιείται σε διαδοχικές φάσεις της νευρικής ανάπτυξης. Μεταξύ άλλων. εστιάζουμε στο μηχανισμό ενεργοποίησης του Notch από τους προσδέτες του Delta και Serrate. Δείξαμε ότι η ενεργότητα ατών των δύ ο προσδετών απαιτεί την αλληλεπίδρασή τους με μια από τις δύο Ε3 λιγάσες ουβικουιτίνης, Neuralized ή Mindbomb . Μελετάμε την ουβικουιτυλίωση που καταλύουν αυτά τα ένζυμα και πώς σχετίζεται με την κυτταρική κυκλοφορία των Delta/Serrate και την σηματοδοτική τους ενεργότητα.
Kux, K, Kiparaki, M and Delidakis, C. (2013) The two Tribolium E(spl) genes show evolutionarily conserved expression and function during embryonic neurogenesis. Mech. Dev. 130: 207-225.
Monastirioti, M., Giagtzoglou, N,. Koumbanakis, K.A., Zacharioudaki, E., Deligiannaki, M., Wech, I., Almeida, M., Preiss, A, Bray, S. and Delidakis, C. (2010) Drosophila Hey is a target of Notch in asymmetric divisions during embryonic and larval neurogenesis. Development 137: 191-201.
Pitsouli, C. and Delidakis, C. (2005) The interplay between DSL proteins and ubiquitin ligases in Notch signaling. Development 132: 4041-4050.
Giagtzoglou, N., Koumpanakis, K.A., Fullard, J.F., Zarifi, I. and Delidakis, C. (2005) Role of the Sc C-terminus in transcriptional activation and E(spl) repressor recruitment. J. Biol. Chem. 280: 1299-305.
Giagtzoglou, N., Alifragis, P., Koumbanakis, K.A. and Delidakis, C. (2003) Two modes of recruitment of E(spl) repressors onto target genes. Development 130: 259-270.
Cooper M.T.D., Tyler D., Furriols M., Chalkiadaki A., Delidakis C. and Bray S. 2000. Spatially restricted factors co-operate with Notch in the regulation of Enhancer of split genes. Dev. Biol. 221, 390-403.
Nagel A.C., Apidianakis Y., Wech I., Maier D., Delidakis C. and Preiss A. 2000. Neural hyperplasia induced by RNA interference with m4/ma gene activity. Mech. Dev. 98, 19-28.
Apidianakis, Y., Grbavec, D., Stifani, S. and Delidakis, C. 2001. Groucho mediates a Ci-independent mechanism of hedgehog repression in the anterior wing pouch. Development 128, 4361-4370.
Boutla, A., Delidakis, C., Livadaras I., Tsagris, M. and Tabler, M. 2001. Short 5’-phosphorylated double-stranded RNAs induce RNA interference in Drosophila. Curr. Biol. 11, 1776-1780.
Pavlopoulos, E., Pitsouli, C., Klueg, K., Muskavitch, M.A.T., Moschonas, N.K. and Delidakis, C. 2001. neuralized encodes a peripheral membrane protein involved in Delta signalling and endocytosis. Dev. Cell 1, 807-816
Pavlopoulos, E., Kokkinaki, M., Koutelou, E., Mitsiadis, T.A., Prinos, P., Delidakis, C., Kilpatrick, M.W., Tsipouras, P., Moschonas, N.K. 2002. Cloning, chromosomal organization and expression analysis of Neurl(1), the mouse homolog of Drosophila melanogaster neuralized gene. Biochim Biophys Acta 1574, 375-82.
Parkhurst, S.M. and Delidakis, C. 2002. Fly Developments: an introspective. (review) Bioessays 25, 87-89.
Giagtzoglou, N., Alifragis, P., Koumbanakis, K.A. and Delidakis, C. 2003. Two modes of recruitment of E(spl) repressors onto target genes. Development 130, 259-270.
Boutla, A., Delidakis, C. and Tabler, M. 2003. Developmental defects by antisense-mediated inactivation of micro-RNAs 2 and 13 in Drosophila and the identification of putative target genes. Nucleic Acids Res, 31, 4973-4980.
Boutla, A., Delidakis, C., Livadaras, I., and Tabler, M. 2003. Variations of the 3' protruding ends in synthetic short interfering RNA (siRNA) tested by microinjection in Drosophila embryos. Oligonucleotides, 13, 295-301.
Giagtzoglou, N., Koumpanakis, K.A., Fullard, J.F., Zarifi, I. and Delidakis, C. 2005. Role of the Sc C-terminus in transcriptional activation and E(spl) repressor recruitment. J. Biol. Chem. 280, 1299-305.
Pitsouli, C. and Delidakis, C. 2005. The interplay between DSL proteins and ubiquitin ligases in Notch signaling. Development 132, 4041-4050.
Acar, M., Jafar-Nejad, H., Giagtzoglou, N., Yallampalli, S., David, G., He, Y., Delidakis, C. and Bellen, H.J. 2006. Senseless physically interacts with proneural proteins and functions as a transcriptional co-activator. Development 133 , 1979-89.
Glittenberg, ? ., Pitsouli, C., Garvey, C., Delidakis, C. and Bray, S. 2006. Role of conserved intracellular motifs in Serrate signalling, cis-inhibition and endocytosis. EMBO J . 25 , 4697–4706
Bejarano, F., Perez, L., Apidianakis, Y., Delidakis, C. and Milan , M. 2007. Hedgehog restricts its expression domain in the Drosophila wing. EMBO Reports 8 , 778-783
Monastirioti, M., Giagtzoglou, N,. Koumbanakis, K.A., Zacharioudaki, E., Deligiannaki, M., Wech, I. , Almeida, M., Preiss, A., Bray, S. and Delidakis, C. 2010. Drosophila Hey is a target of Notch in asymmetric divisions during embryonic and larval neurogenesis. Development 137 , 191-201
Daskalaki, A., Shalaby, N.A., Kux, K., Tsoumpekos, G., Tsibidis, G.D., Muskavitch, M.A.T. and Delidakis C. 2011. Distinct intracellular motifs of Delta mediate its ubiquitylation and activation by Mindbomb1 and Neuralized. . J. Cell Biol. 195, 1017-1031
Zacharioudaki, E., Magadi, S. S. and Delidakis, C. 2012. bHLH-O proteins are crucial for Drosophila neuroblast self-renewal and mediate Notch-induced overproliferation. Development 139, 1258-69
Zarifi I, Kiparaki M, Koumbanakis KA, Giagtzoglou N, Zacharioudaki E, Alexiadis A, Livadaras I, Delidakis C. 2012. Essential roles of Da transactivation domains in neurogenesis and in E(spl)-mediated repression. Mol Cell Biol. 32: 4534-48
Kux, K, Kiparaki, M and Delidakis, C. 2013. The two Tribolium E(spl) genes show evolutionarily conserved expression and function during embryonic neurogenesis. Mech. Dev. 130: 207-225